Ιμπν Τουφάιλ

(Ibn Tufayl,Γκουαντίχ, Γρενάδα ; – Μαρακές, Μαρόκο 1186). Αραβοϊσπανός φιλόσοφος και γιατρός. Ήταν σύμβουλος και γιατρός του Αλμοάδη σουλτάνου Αμπού Γιακούμπ Γιουσούφ και φίλος του Αβερρόη (βλ. λ.). Κείμενά του που αφορούν την ιατρική σώζονται σε πεζή και έμμετρη μορφή. Όμως, η φήμη του στην Ανατολή και στην Ευρώπη (κατά την Αναγέννηση και την περίοδο του Διαφωτισμού) οφείλεται στο φιλοσοφικό μυθιστόρημά του Η φυλλάδα του Χαγί ιμπν Γιακζάν (Xayy ibn Yaqzan). Ο Ι.Τ., με τη συγγραφή του έργου αυτού, όπου αφηγείται τη ζωή του Χαγί ιμπν Γιακζάν, ήθελε να μυήσει έναν φίλο του στη μυστική φιλοσοφία. Ο ήρωας του μυθιστορήματος, Χαγί, που μεγάλωσε μόνος σε ένα έρημο νησί, κατόρθωσε να συλλάβει τα κοινά και τα διακριτικά χαρακτηριστικά του ορυκτού, του φυτικού και του ζωικού βασιλείου. Μετά από πολλά χρόνια κατόρθωσε, με τη σκέψη, να ανακαλύψει την πραγματικότητα της ψυχής, να μελετήσει τα ουράνια σώματα και να αναγνωρίσει την ανάγκη των ουράνιων πνευμάτων και του Θεού ως απόλυτης ύπαρξης. Έτσι ο Χαγί, αφού συνέλαβε την έννοια του Θεού μόνο με τη δύναμη της λογικής, είδε να του ανοίγεται η δυνατότητα της μυστικής γνώσης και κατόρθωσε να βυθίζεται σε έκσταση ευκολότερα. Όταν έφτασε στο νησί του o μουσουλμάνος Ασάλ, ο Χαγί ανακάλυψε ότι ουσιαστικά συνέπιπτε το φιλοσοφικό του σύστημα και η θρησκευτική εμπειρία του με την εξ αποκαλύψεως θεωρία του ισλαμισμού. Επίσης, με την επίσκεψη του Ασάλ στο νησί του, όπου κυβερνούσε ο βασιλιάς Σαλαμάν, ο Χαγί είχε την ευκαιρία να καταλάβει πόσο σοφά το Κοράνι υπερνικά την ανθρώπινη αδυναμία, προβάλλοντας τις θεολογικές και μεταφυσικές αλήθειες σε σύμβολα και παραβολές και ρυθμίζοντας την πρακτική ζωή με πολλές λεπτομερείς εντολές.